The Theory of Everything (2014)

Teorija svega (2014) – Filmska recenzija

Uvod

Film Teorija svega (The Theory of Everything), iz 2014. godine, režirao je Džejms Marš (James Marsh), britanski režiser poznat po dokumentarcima poput Man on Wire (2008). Ovaj biografski film, zasnovan na memoarima Travelling to Infinity: My Life with Stephen koje je napisala Džejn Hoking (Jane Hawking), istražuje život slavnog fizičara Stivena Hokinga (Stephen Hawking) i njegovu složenu, emotivnu vezu sa suprugom Džejn.

Film je bio veliki kritički i komercijalni uspeh, nominovan za pet Oskara, uključujući nagrade za najbolji film i najboljeg glumca. Edi Redmejn (Eddie Redmayne) je za ulogu Stivena Hokinga osvojio Oskara za najboljeg glumca, što je jedan od najzapaženijih aspekata filma.

Ova recenzija analizira različite aspekte filma – od glume i režije, preko scenarija i muzike, pa sve do vizuelnog identiteta i emotivne dubine.

Radnja i struktura filma

Teorija svega nije samo film o nauci, niti isključivo o Hokingovom briljantnom umu – on je prvenstveno priča o ljubavi, istrajnosti i ljudskoj volji. Film počinje 1963. godine, kada mladi Stiven Hoking, briljantan student kosmologije na Kembridžu, upoznaje Džejn Vajld (Jane Wilde), studentkinju književnosti. Njihova ljubav cveta, ali se ubrzo nad njima nadvija tragedija – Stivenu dijagnostikuju amiotrofičnu lateralnu sklerozu (ALS), bolest koja polako paralizuje telo, dok um ostaje netaknut. Lekari mu daju svega dve godine života.

Uprkos strašnoj prognozi, Džejn odlučuje da ostane uz njega, venčavaju se i započinju zajednički život. Stiven nastavlja svoj naučni rad i, uprkos fizičkim ograničenjima, postaje jedan od najpoznatijih teoretskih fizičara svih vremena. Film pažljivo balansira između njegove briljantne karijere i privatnih izazova, prikazujući kako njegova bolest, ali i slava, utiču na brak i porodični život.

Poseban akcenat je stavljen na evoluciju njihovog odnosa – od strastvene mladalačke ljubavi do postepenog udaljavanja, koje dolazi kao rezultat sve većih izazova i različitih životnih pogleda. Dok se Stiven sve više povlači u svoj naučni svet, Džejn pronalazi emotivnu utehu u Džonatanu Džonsu (Jonathan Jones), dirigentu hora i porodičnom prijatelju. Ova dinamika nije prikazana kroz klišee ili dramatične sukobe, već suptilno, sa velikim poštovanjem prema stvarnim ličnostima.

Glumačke izvedbe

Edi Redmejn pruža izvanredno ostvarenje kao Stiven Hoking. Njegova fizička transformacija je neverovatna – način na koji njegova telesna mimika, govor i pokreti postepeno odražavaju napredovanje bolesti deluje potpuno autentično. Redmejn uspeva da prikaže Hokingov duhovitost, inteligenciju i inat prema sudbini, a da pritom ne sklizne u patetiku. Ovo je uloga koja je zahtevala ogroman trud i posvećenost, što je i nagrađeno Oskarom.

Felisiti Džons (Felicity Jones), u ulozi Džejn Hoking, donosi emotivnu dubinu i snagu koja je ključna za priču. Njena izvedba prikazuje Džejnin unutrašnji konflikt – ljubav prema Stivenu, ali i iscrpljenost zbog tereta koji nosi. Felisiti uspeva da prenese nijansiran spektar emocija – od strasti i sreće do frustracije i tuge – a da pri tom njen lik nikada ne izgubi dostojanstvo.

Ostatak glumačke postave, uključujući Dejvida Tjulisa (David Thewlis) kao profesora Denisa Skijama i Čarlija Koks (Charlie Cox) kao Džonatana Džonsa, odlično upotpunjuje priču, ali je fokus uglavnom na dvoje glavnih protagonista.

Režija i scenarijo

Džejms Marš se istakao svojim suptilnim pristupom režiji. Umesto da se fokusira isključivo na naučne ili medicinske aspekte priče, on stvara film koji je duboko ljudski i emotivan. Korišćenje tople, nostalgične palete boja, kao i fluidne kamere, doprinosi osećaju intimnosti.

Scenarista Entoni Mekarten (Anthony McCarten) vešto adaptira memoare Džejn Hoking, donoseći uravnotežen prikaz oba glavna lika. Dijalozi su prirodni, a film ne pokušava da pojednostavi kompleksnost odnosa između Stivena i Džejn. Posebno je upečatljivo kako scenarijo izbegava sentimentalnost i preterani melodramatizam, što doprinosi autentičnosti priče.

Muzika i vizuelna estetika

Muziku za film komponovao je Johan Johanson (Jóhann Jóhannsson), a njegova partititura je istovremeno melanholična i inspirativna. Klavirske deonice i orkestarske teme daju emotivnu dubinu scenama, bez nametljivosti. Johansonova muzika igra ključnu ulogu u jačanju emocionalnog utiska, zbog čega je i nagrađena Zlatnim globusom.

Vizuelno, film koristi meku, toplu estetiku, sa mnogim scenama snimljenim u prirodnom svetlu. Kembridž je prikazan kao mesto prožeto tradicijom i intelektualnim uzbuđenjem, dok su porodični momenti osvetljeni toplim tonovima, naglašavajući intimu i emocionalnu vezu likova.

Teme i poruke filma

Film Teorija svega se bavi mnogim temama: ljubavlju, hrabrošću, intelektualnom strašću, ali i fizičkim i emotivnim ograničenjima. Jedna od ključnih poruka je da, uprkos svim izazovima, ljudski duh može pobediti prepreke – bilo kroz nauku, bilo kroz ljubav i međusobno razumevanje.

Pored toga, film postavlja važna pitanja o žrtvi i odgovornosti u odnosima. Prikazuje kako bolest ne pogađa samo obolelog, već i njegovu porodicu, i kako čak i najjača ljubav može biti stavljena na probu.

Zaključak

Teorija svega je izuzetno emotivan, vizuelno lep i duboko inspirativan film. Edi Redmejn pruža jednu od najboljih glumačkih izvedbi decenije, dok Felisiti Džons donosi snažan i kompleksan portret žene koja se bori sa svojim osećanjima. Režija, scenarijo i muzika rade u savršenom skladu, stvarajući film koji nije samo biografska drama, već i univerzalna priča o ljubavi, gubitku i ljudskoj snazi.

Sa snažnim porukama i vrhunskom glumom, Teorija svega ostaje jedan od najboljih biografskih filmova 21. veka. Njegova sposobnost da dirne publiku i inspiriše ostavlja dugotrajan utisak, baš kao i život i rad Stivena Hokinga.

Ocena: 9/10