Oppenheimer (2023)

Recenzija filma “Oppenheimer” (2023)

Uvod

Christopher Nolan, jedan od najcenjenijih filmskih stvaralaca današnjice, 2023. godine donosi epski biografski film Oppenheimer, baziran na knjizi American Prometheus Kaija Birda i Martina J. Sherwina. Film prati život J. Roberta Oppenheimera, naučnika poznatog kao “otac atomske bombe”, i njegovo ključno učešće u Manhetnskom projektu, koji je doveo do razvoja prvog nuklearnog oružja.

Nolan je poznat po svojim ambicioznim pričama i kompleksnim narativnim strukturama (Inception, Interstellar, Dunkirk), a u ovom filmu koristi svoj prepoznatljiv stil kako bi istražio moralne dileme naučnika koji su promenili svet.

Radnja i struktura filma

Film nije klasična biografska priča. Nolan koristi nelinearnu strukturu, preplićući tri vremenske linije:

1. Oppenheimerov uspon u naučnim krugovima, od njegovih studentskih dana u Kembridžu do preuzimanja ključne uloge u razvoju atomske bombe.
2. Manhetnski projekat i testiranje bombe u Los Alamosu, gde vidimo kako naučnici rade pod pritiskom, svesni da stvaraju oružje koje može promeniti sudbinu čovečanstva.
3. Posledice njegovih odluka, uključujući političke intrige, sumnje u njegovu lojalnost i suđenje koje je vodilo ka njegovoj profesionalnoj i društvenoj degradaciji.

Ključna tema filma je unutrašnja borba Oppenheimera – da li je naučni napredak opravdan ako vodi ka destrukciji?

Glumačke izvedbe

Cillian Murphy kao J. Robert Oppenheimer
Murphy donosi najbolju ulogu svoje karijere, prenoseći složenost i unutrašnje konflikte Oppenheimera. Njegov pogled i maniri oslikavaju genijalnost, nesigurnost, ambiciju i krivicu. Njegova transformacija od mladog naučnika do slomljenog čoveka nakon rata je maestralna.

Robert Downey Jr. kao Lewis Strauss
Downey tumači političara koji kasnije postaje Oppenheimerov glavni protivnik. Njegova izvedba je jedan od najvećih iznenađenja filma – suptilna, kompleksna i potpuno drugačija od uloga po kojima ga poznajemo (Iron Man).

Emily Blunt kao Kitty Oppenheimer
Njena uloga supruge Oppenheimera pruža emotivnu dubinu priči. Kitty je snažna, ali i iscrpljena životom sa mužem koji je stalno odsutan, kako fizički, tako i mentalno.

Florence Pugh kao Jean Tatlock
Njena uloga je mala, ali ključna – kao Oppenheimerova ljubavnica, ona simbolizuje njegovu unutrašnju borbu i osećaj krivice. Njihove scene su intenzivne i emotivne, iako ponekad kontroverzne.

Matt Damon kao general Leslie Groves
Damon donosi čvrstu i autoritativnu izvedbu, igrajući osobu koja balansira između političkog pritiska i naučnih imperativa.

Režija i vizuelni stil

Nolan koristi IMAX 70mm format kako bi pružio monumentalan doživljaj. Film je sniman u kombinaciji kolora i crno-bele tehnike:

Crno-bele scene prikazuju objektivne događaje i perspektivu Lewisa Straussa.

Kolor scene donose subjektivno iskustvo Oppenheimera.

Eksplozija Trinity testa, prve nuklearne probe, snimljena je bez CGI efekata – Nolan koristi prave eksplozije, svetlosne efekte i praktične trikove kako bi dočarao trenutak koji menja istoriju.

Zvuk je ključni element filma. Nolan često eksperimentiše sa zvukom i tišinom – na primer, scena eksplozije bombe nema odmah zvučni efekat, što stvara snažan emotivni utisak.

Muzika – Ludwig Göransson

Muziku je komponovao Ludwig Göransson, čija partitura naglašava intenzitet i psihološku napetost filma. Za razliku od bombastičnih zvučnih efekata kakve smo videli u Interstellaru, ovde muzika gradi unutrašnju napetost, koristeći dramatične gudačke instrumente i dinamične promene tempa.

Teme i poruke filma

1. Moralne dileme nauke – Da li je naučnik odgovoran za način na koji se njegovo otkriće koristi?
2. Političke manipulacije – Oppenheimerov pad je simbol kako država može iskoristiti i odbaciti čak i najveće umove.
3. Razaranje i posledice rata – Iako film ne prikazuje Hirošimu i Nagasaki, posledice atomske bombe osećaju se kroz Oppenheimerove noćne more i psihološku iscrpljenost.

Poređenje sa drugim Nolanovim filmovima

“Oppenheimer” se razlikuje od Nolanovih ranijih radova – dok su Inception i Interstellar imali naučno-fantastične elemente, ovde je realističan pristup ključan. Najsličniji je Dunkerku (2017) jer koristi intenzivan, ali suptilan narativni ritam.

Međutim, film je verbalno najbogatiji Nolanov rad, sa dugačkim dijalozima i kompleksnim političkim diskusijama, što ga čini manje pristupačnim široj publici u poređenju sa njegovim ranijim hitovima.

Kritike i reakcije

Pozitivno:

Cillian Murphyjeva izvanredna glumačka izvedba

Impaktna režija i snimateljski rad

Realistična rekreacija ključnih istorijskih događaja

Eksplozija Trinity testa bez CGI efekata

Negativno:

Film je izrazito dijaloški orijentisan, što može odbiti deo publike

Odsustvo scena Hirošime i Nagasakija, što neki smatraju propuštenom prilikom

Kompleksna narativna struktura može biti konfuzna za neupućene gledaoce

Zaključak

“Oppenheimer” nije samo biografski film – to je politička i filozofska studija o čoveku koji je promenio svet, ali se suočio sa strašnim posledicama svog dela.

Christopher Nolan je uspeo da donese inteligentan, intenzivan i emotivan film, koji se oslanja na moćne glumačke performanse, inovativnu režiju i fenomenalnu muziku.

Iako nije klasičan “blokbaster”, Oppenheimer je jedan od najvažnijih filmova decenije, koji će se analizirati i diskutovati godinama.

Ocena: 9.5/10 – Remek-delo koje tera na razmišljanje!